Uzmanlar, global iklim değişikliği ile birlikte böceklerden insanlara geçen hastalıklarda artış olduğu konusunda uyardı. İTÜ İklim Değişikliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, iklim değişikliğine bağlı olarak kene, sivrisinek üzere hayvanlardan insanlara geçen sıtma gibisi tropikal hastalıkların arttığını söyledi.
Enfeksiyon ve Tropikal Hastalıklar Uzmanı Doç. Dr. Şiran Keske ise sıtma virüsünü taşıyan sivrisineğin, iklim değişiklikleri ve havaların ısınmasıyla birlikte daha kolay yayılmaya başladığını belirtti.
‘İKLİMLE BİRLİKTE HER ŞEY DEĞİŞİYOR’
DHA’da yer alan habere nazaran, Kadıoğlu, sel, orman yangınları, sıcak hava dalgaları nedeniyle hastalık taşıyan böceklerin daha uzun yaşadığını belirterek, “Küresel iklim değişikliğinin neden olduğu çok hava olayları var. Bilhassa hava sıcaklığı arttıkça, daha erken havalar ısınıp daha uzun mühlet sıcak kaldıkça, böcekler de daha erken ortaya çıkıyor. Bunların larvaları, yumurtaları daha uzun müddet yaşıyor. Bunlarda değişim gösterenler de var. Mesela kene üzere. Olağanda kene mükemmel bir hayvan. Karbondioksit ölçmek üzere yetenekleri var. Ancak son yıllarda hayvanlardan insanlara geçen zooteknik hastalıklarda kene esas rolü oynuyor. Lyme hastalığı üzere hastalıklar bu kadar yaygın değilken, artık kene ile birlikte çok büyük artış var. Dünyanın en tehlikeli hayvanı olan, yılda 1 milyon insan öldüren sivrisinekler de tıpkı halde çok yağışlarda daha çok yayılıyor. Sıcaklıklar da uygun olduğu vakit daha uzun mühlet hayatta kalıyorlar. Bunlar insanlarda sıtma üzere hastalıklara neden oluyor” diye konuştu.
2080 yılına kadar sıtmanın tüm Avrupa’ya yayılmasının beklendiğini belirten Kadıoğlu, “Türkiye’de tropikal hastalıklar için polikliniklerin kurulması gerekecek. Şu an Dünya Sıhhat Örgütü, Türkiye’nin güney bölgesini sıtma bölgesi olarak gösteriyor. Bu daha da kuzeye hakikat yayılacak. Havaların ısınması, böceklere, sineklere, çıyanlara, akreplere yarıyor. Artık insanların hiç görmediği böceklerle karşılaşıyorsunuz. Yalnızca böcekler değil, polenler de o denli. Evvelden ormanlarda olmayan böcekler ve çiçekler de ortaya çıktı. İklim değişikliği yalnızca sıcaklık ve yağış demek değil, iklimle birlikte her şey değişiyor. Daha fazla tropikal hastalıklar, daha fazla sıtmadan vefatlar, yılan sokması olaylar görüyoruz” dedi.
‘YENİ VİRÜSLER DUYMAYA BAŞLIYORUZ’
Enfeksiyon ve Tropikal Hastalıklar Uzmanı Doç. Dr. Şiran Keske ise kene olaylarına dikkat çekti. Keske, “Kenelerle bulaşan ve ülkemizde de görülen ‘Kırım Kongo Kanamalı Ateş’ virüsü de havaların ısınmasından, kenelerin hareketinden etkilenebilen virüslerden biri. Bu tip enfeksiyonlar, ortalama sıcaklıkların artmasıyla çok paralellik gösteriyor. Direkt tabiatın işgali ya da içine yayılmasıyla birlikte de burada daha evvel hiç karşılaşmadığı virüslerle müsabakaya başlıyor” sözlerini kullandı.
Keske, hastalıkların hayvanlardan insanlara ekseriyetle aracı bir vektörle (kene, sivrisinek, pire) bulaştığını belirterek “Bildiğimiz üzere son devirlerde hem Çin’de hem Güneydoğu Asya’da hem de öbür bölgelerde yeni virüsler duymaya başlıyoruz. İnsanlarda daha evvel hastalık yaptığını bilmediğimiz virüsler. Bunlar global ısınmanın tesirleriyle bağlantılı. Başka taraftan teknolojik gelişmelerle birlikte beşerler, virüsleri, enfeksiyonları daha yeterli tanımlamaya başlıyorlar. Bu da olağan ki hastalıkların tanımlanmasını arttıran bir faktör. Bunların kimileri muhtemelen yıllar evvel de, geçmişte de hastalık yapmış virüslerdir lakin o vakitler bunları şimdi bilmiyorduk. Hayvanlardan insanlara çoklukla aracı bir vektörle bulaşır. Bunlardan bir tanesi örneğin keneler. Keneler sığırlar üzerinden bu virüsü alıp beşere bulaştırabiliyorlar. Tekrar sivrisinekler, tarihteki en değerli salgınları yaptı. Veba hastalığı da hayvanların üzerindeki pirelerin insanlara geçmesiyle ortaya çıkan bir hastalıktı. Hayvandan direkt geçebileceği üzere, hayvanlarla birlikte yaşayan bu tip vektörlerden de insanlara geçebiliyorlar” diye konuştu. (HABER MERKEZİ)