Favipiravir ilacı ile ilgili detyalar, koronavirüs tedavisi için gündemde. Erdoğan, doktorların Kovid-19 tedavisinde kullandığı Favipiravir isimli ilacı TÜBİTAK’taki bilim insanlarının üretmeyi başardığını açıkladı. Peki Favipiravir nedir?
FAVİPİRAVİR NEDEN GÜNDEM OLDU?
Sağlık Bakanlığı, Covid-19 tedavi rehberini güncelledi. Hastalığın tedavisinde kullanılan ve yan etkileri nedeniyle bir süredir tartışılan Hidroksiklorokin etken maddeli ilaç, rehberden çıkarıldı. Buna göre, hem hastanede hem de evde tedavi gören koronavirüs hastalarına Hidroksiklorokin etken maddeli ilaç verilmeyecek. Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, Twitter hesabından, koronavirüs geçiren hastalar tarafından merak edilen tedavide kullanılan Favipiravir ilacına ilişkin açıklama yaptı. Prof. Dr. Ceyhan, ‘Favipiravir Covid-19 tedavisinde güvenilir ve etkin mi’ başlığı ile yaptığı açıklamada, “Favipiravirin çok sayıda metaanalizde etkisi gösterilmemiş. Etkili olduğu iddiaları tıp dergilerinden çok, basın bültenlerinde ve Çinlilerin yayınlarında yer alıyor” dedi.
‘TELAŞLANMALARINA GEREK YOK’
Prof. Dr. Ceyhan, Favipiravirin, Hidroksiklorokinden farkına ilişkin, “Hidroksiklorokinden farklı olarak, güvenlik açısından önemli yan etkilere yol açmıyor, bu nedenle yaygın olarak kullanılıyor. Biz çocuklara başından beri Hidroksiklorokini hiç kullanmadık, Favipiraviri de nadir durumlar dışında kullanmıyoruz. Tedavide daha etkili olabilecek Banlanivimab gibi antikorlar çok pahalı ve ancak ağır hastalık geçirme riski olanlara erken dönemde kullanılabiliyor. Favipiravir kullanmış hastaların telaşlanmasına gerek yok, uzun sürede önemli yan etkilerin geliştiğine dair veri yok. Sonuç olarak hala en etkili tedavi ilaç tedavisinden çok, destek tedavisidir; gerektiğinde sıvı, oksijen, gözlem” diye konuştu.
FAVİPİRAVİR NEDİR?
T-705, Avigan veya favilavir olarak da bilinen Favipiravir, Japonya menşeili şirket Toyama Chemical tarafından RNA virüslerine karşı geliştirilmiş bir antiviral ilaçtır. Favipiravir grip, Batı Nil ve sarıhumma virüslerinin yanı sıra flavivirüsler, arenavirüsler, bunyavirüsler ve alphavirüslere karşı da etkinlik göstermektedir. Enterovirüsler ile Rift Vadisi ateşi virüsüne karşı etkinlik de rapor edilmiştir.
Şubat 2020’de Favipiravir, Çin’de ortaya çıkan COVID-19 hastalığının deneysel tedavisi için incelenmektedir. 80 kişilik küçük bir araştırmanın sonuçlarına göre favipiravir, lopinavir/ritonavir kombinesine göre COVID-19 tedavisi için daha etkilidir. 17 Mart 2020 tarihli Çinli yetkililer tarafından yapılmış bir açıklamaya göre ilacın Vuhan ve Shenzhen’de meydana gelmiş vakaların tedavisinde etkili olduğu açıklanmıştır. Açıklamada, COVID-19 hastalığının tedavisinde, hastalığı hafif seyirde geçiren kişilerde kısa sürede iyileşmesini sağlanabileceğini ve ilacın 11 gün olan tedavi süresini 4 güne düşürebileceği belirtilmiştir.
Daha önce SARS hastalığı için kullanılmış bir ilaç ham maddesidir.
Favipiravir 200 mg Tablet – COVID-19 (SARS-CoV2 Enfeksiyonu) Tedavisinde Kullanılacak İlaçlara İlişkin Bilgilendirme
Bakanlığımız Bilim Kurulu tarafından hazırlanan COVID-19 (SARS-CoV2 Enfeksiyonu) Rehberlerinde yer alan tedavi şemaları doğrultusunda tedavide “Lopinavir 200 mg/Ritonavir 50 mg Film Tablet”, “Hidroksiklorokin Sülfat 200 mg Film Tablet”, “Oseltamivir 75 mg Sert Kapsül”, “Azitromisin 500 mg Tablet”, “Favipiravir 200 mg Tablet” kullanılmaktadır. Rehberlerde de belirtildiği üzere, hastalık seyrinde ortaya çıkabilen ağır solunum yolu enfeksiyonu (ağır pnömoni), Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS), sepsis, septik şok, miyokardit, aritmi ve kardiyojenik şok ile çoklu organ yetmezliği tablosu görülen ve entübe edilen hastalarda bahsi geçen ilaçların kullanımı söz konusu olacaktır.
Hastalara uygulanacak ilaç tedavisinden optimal fayda sağlayabilmesi amacıyla; katı dozaj formuna sahip olan bu ilaçların oral yoldan uygulanmasının mümkün olmadığı durumlarda ilaçların nasıl hazırlanması gerektiği, ayrıca bu ilaçların kullanımı esnasında dikkat edilmesi gereken hususlar ve ilaç etkileşimleri gibi ilaca özgü bilgilere ilişkin bilgilendirme yapılmasına gerek duyulmuştur. COVID-19 Hastalarında Destek Tedavisi
Kortikosteroid tedavisi 20.03.2020’de yayınlanan COVID-19’a uyarlanmış Avrupa Yoğun Bakım Derneği Sepsis Kılavuzunda sadece mekanikventilasyondaki ARDS olgularında 1-2 mg/kg/gün, metilprednizolon 5-7 gün olarak zayıf kanıt düzeyi ile önerilmektedir. ARDS olmayanpnömonide önerilmemektedir.
“COVID-19 pozitif klinik semptomları olan ve tomografi ile bilateral infliltrasonu görülen ARDS olgularında İmmun Plazma Uygulaması” SağlıkBakanlığının ilgili kurullarının izni ile uygulanabilir” “COVID-19 hastalarına yönelik kök hücre gibi alternatif tedaviler Sağlık Bakanlığının ilgilikurullarının izni ile denenebilir”
Bakanlığımız tarafından yayımlanan COVID-19 Çocuk Hasta Yönetimi ve Tedavisi Rehberinde olası/kesin COVID-19 olgularında antiviral tedavideilaç kullanım önerileri aşağıdaki tabloda yer almaktadır.
1 Hem azitromisin, hem de hidroksiklorokin Q-T aralığını uzatıp, ventriküler taşikardiye eğilim yaratabilir. Bu nedenle özellikle QT’yi uzatan başkabir klinik durumu olan hastalarda azitromisin kullanılmamalıdır. Diğer durumlarda hasta bu açıdan, gereğinde EKG çekilerek yakından izlenmeli,kardiyotoksik istenmeyen etki görülenlerde öncelikle azitromisin kesilmeli, daha sonra hidroksiklorokinin önce dozu azaltılmalı, sorun yinedevam ederse kesilmesi düşünülmelidir.
2 14 günden küçük yenidoğanlarda lopinavir ve ritonavirin güvenlik, etkinlik ve farmakokinetik profilleri belirlenmemiştir. 14 günden küçükyenidoğanlarda, özellikle preterm yenidoğanlarda, lopinavir / ritonavir oral çözeltisinin kullanımı ile propilen glikol toksisitesi geliştirme riskivardır. Oral çözelti etanol ve propilen glikol içerir; etanol propilen glikol metabolizmasını rekabetçi bir şekilde inhibe eder. Oral solüsyonunkullanımını takiben erken doğan bebeklerde pazarlama sonrası raporlar arasında kardiyotoksisite (tam AV bloğu, bradikardi, kardiyomiyopati),laktik asidoz, santral sinir sistemi depresyonu, solunumsal komplikasyonlar, akut böbrek yetmezliği ve ölüm bulunur. Oral çözelti, bebek yakındanizlenmedikçe ve yararlar açıkça riske ağır basmadığı sürece, doğum sonrası 14 günden küçük tam dönem yenidoğan veya doğum tarihindensonraki 14 güne kadar erken doğum yenidoğanları dahil olmak üzere hemen doğum sonrası dönemde kullanılmamalıdır. Günde bir kez dozlama (oral çözelti veya tabletler), 18 yaşından küçük çocuklar için onaylanmış bir rejim değildir.
COVID- 19 olası/kesin tanılı erişkin veya çocuk hastaların tanı ve tedavileri hakkında daha kapsamlı bilgi Bakanlığımız tarafından Bilim Kuruluçalışmaları doğrultusunda güncellenerek resmi internet sitesinde (https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/tr/tedavi) yayımlanan COVID-19 (SARSCoV2 Enfeksiyonu) rehberlerinde ve tanı/tedavi algoritmalarında yer almaktadır.İlacın diğer endikasyonlarda kullanım dozu için bilgi Kısa Ürün Bilgisinde yer almaktadır
YAN ETKİLER
• En sık gözlenen yan etkiler: diyare, serum ürik asit düzeyinde artış, serum transaminaz (ALT, AST, ALP) ve total bilirubin düzeylerinde artış venötrofil düzeyinde azalmadır.
Sindirim sistemi yan etkileri (bulantı, gaz artışı) ve psikiyatrik semptomlarda görülebilir.
• Gebelikte kullanılmamalıdır; teratojeniktir. Süte geçer.
• Esas olarak böbreklerden atılır, ancak üretici tarafından herhangi bir doz ayarlaması önerilmemektedir.
Doz azaltması yapılacaksa yükleme dozuaynı şekilde uygulanır, ancak idame doz azaltılabilir.