Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü ile İstanbul Ticaret Odası (İTO) ve İstanbul Sanayi Odası (İSO) iş birliğiyle gerçekleştirilen Dijital İstihdam Eşleştirme Platformu’nun (DİEP) tanıtım programında, Türkiye’de son 20 yılda eğitimde evrenselleşme ve kitleselleşme süreçlerinin yaşandığını belirtti.
Bakan Özer, bu devrin daha evvel uygulamaya sokulan yanlış eğitim siyasetlerinin da ortaya çıkarttığı hasarları tedavi etme periyodu olduğunu söyledi.
“Eğitimin önündeki antidemokratik tüm maniler kaldırıldı”
Başörtüsü yasakları, katsayı uygulaması, eğitime yönelik toplumsal taleplerin bir biçimde engellenmesi ve eğitime erişimle ilgili kısıtlamaların konulmasının toplumda hasarlara yol açtığını lisana getiren Özer, şöyle devam etti:
“Allah’a şükür, Cumhurbaşkanımızın liderliğinde son 20 yılda bu sorunların hepsi aşıldı. Artık Türkiye’nin neresinde olursa olsun tüm evlatlarımız, tüm gençlerimiz bu ülkenin rekabet edebilme gücündeki ana itici güç. Türkiye’nin neresinde olursa olsun, Cizre’de, Silopi’de, Hakkari’de, Muğla’da, Ankara’da, İstanbul’da, Kars’ta, Edirne’de, Kırklareli’nde, okul öncesinden yükseköğretime kadar vatandaşlarımızın bütün çocukları kolay bir halde eğitime erişebiliyor. Eğitimin önündeki antidemokratik tüm mahzurlar kaldırıldı.”
Bakan Özer, bugün burada bir ortaya gelmelerinin, sevinçle yeni bir başlangıç yapmalarının asıl müsebbibinin katsayı uygulaması olduğunu lisana getirerek, bu uygulamanın 10 yıldan fazla sürdüğünü ve meslek lisesi mezunlarının yükseköğretime girişini engellediğini aktardı.
Katsayı uygulamasının akademik olarak başarılı ve yükseköğretime gidebilme potansiyeli olan gençleri mesleklerinden uzaklaştırdığına dikkati çeken Özer, şöyle devam etti:
“Eğer gencimiz kendisine güveniyorsa akademik olarak potansiyeli varsa meslek lisesine gitmek istemedi zira katsayı nedeniyle hak ettiğinden daha düşük puanla yükseköğretimi tercih etmek durumunda kalıyordu. Bu sefer ne oldu? Meslek liselerinin, akademik olarak başarısız olan, hiçbir yere yerleşemeyen, gelecek umudu olmayan gençlerin homojen olarak kümelendiği bir liseye dönüşmesini istediler. Ve süratle irtifa kaybetmeye başladı.”
Katsayı uygulamasının eğitim sistemine ve topluma maliyetleri
Mesleki eğitimde uygulanan katsayının oluşturduğu hasarın eğitim sisteminde ve toplumda 3 büyük maliyete yol açtığını vurgulayan Özer, şunları söyledi:
“Birinci maliyet, sanayicilerimizin, iş dünyasının temsilcilerinin yıllardan beri konuştuğu, ‘Aradığım elemanı bulamıyorum.’ şikayetlerinin semada daima yankılanmasına vesile olan bir durum. İş gücü piyasası ödedi bu maliyetleri, 2012 yılına kadar. İkincisi, bizlere şu anda çok şikayet edilen bir bahis var, okullar ortası muvaffakiyet farkı. Fen liseleriyle meslek liseleri arasındaki muvaffakiyet farkı. Toplumsal bilimler liseleri ile imam hatip lisesi ortası muvaffakiyet farkı. Milletlerarası PISA araştırmalarında karşımıza çıkan en esaslı sorunlarımızdan bir tanesi. Aslında bu sorunun ana müsebbibi de katsayı uygulaması. Öğrenci profilinizi liselerde heterojen bir halde kümelemeniz gerekirken en başarılıları homojen formda lise cinsinde, en başarısızları homojen bir formda lise cinsinde kümelerseniz ve bunu 10 yılın üzerinde yaparsanız lisede, ortaöğretimde önemli bir uçuruma yol açarsınız. Üçüncüsü, hiç öngörülmeyen bir şey ortaya çıktı. Akademik olarak başarısız öğrenciler bir yerde kümelendiği vakit devamsızlıklar ve disiplin hadiseleri artmaya başladı. Husus bağımlılıkları kimi okul çeşitlerinde homojen bir biçimde yaygınlaşmaya başladı. Sosyolojik olarak hiç beklenmeyen bir maliyet ki bunu gençlerimizin ödemesine yol açtı.”
“Hem maliyet ödeteceksiniz ülkeye hem de hala konuşmaya devam edeceksiniz”
Milli Eğitim Bakanı Özer, bu eğitim siyasetinin toplumda çok boyutlu hasar oluşturduğunu, hem iş dünyasına hem eğitim sistemine hem de topluma sosyolojik olarak maliyet ödettiğini belirtti.
Türkiye’de bu meselelere neden olanların, daha sonra görünmez olduklarını yahut kenara çekilip akıl vermeye çalıştıklarını aktaran Özer, “Bakıyoruz kimse üzerine sorumluluk almıyor. Katsayı uygulamasını kim yürürlüğe soktu? Bugün gelip eğitim sistemiyle ilgili konuşanlardan bir kısmı orada değil miydi? Şunu bekleriz: ‘Biz yanlış yaptık, özür dileriz toplumdan, büyük maliyet ödettik.’ En makus ihtimal susarız. Hem maliyet ödeteceksiniz ülkeye hem de hala konuşmaya devam edeceksiniz. O denli bir dünya yok.” tabirlerini kullandı.
Bakan Özer, 2021 yılından sonra mesleksel eğitimin güçlendirilmesi için büyük efor sarf edildiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Devlet üretim ve hizmet dalından çekildikçe, mesleksel eğitim devletin üzerinde kaldı ancak istihdam özel bölümüne kaldı. Bir türlü bir ortaya gelemiyordu özel dalla devlet. Eğitimi veren, becerilen eşleştirilmesi üzere süreçte daima ıstırap yaşadık. İşte bizim yaptığımız şey bu makus tarihi değiştirmek oldu. Dedik ki, siz pahalı iş dünyasının temsilcileri, bizim verdiğimiz mesleksel eğitimle ilgili alanları gelin birlikte görelim. Müfredatı birlikte güncelleyelim, öğrencilerimizin işletmedeki maharet eğitimlerini birlikte planlayalım, öğretmenlerimizin işbaşı ve mesleksel gelişim eğitimlerini birlikte planlayalım fakat istihdam öncelik olsun.”
Geçmişte Ulusal Eğitim Bakanlığının yılda 2,9 eser tescili yaptığını anımsatan Özer, bu sayıyı yıl bitmeden 7 bin 532’e çıkardıklarını, yıl sonuna kadar 1 milyon çırak ve kalfayı mesleksel eğitim merkezilerine almayı hedeflediklerini kelamlarına ekledi.
“140 yıllık bir ticaret odamız var”
İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ise İstanbul’un 8 bin yılı aşkın bir tarihi olduğunu söyledi.
Yerlikaya, İstanbul’un üretim ve ticaret merkezi olduğunu belirterek, “Böyle bir kentiz. Üretim merkeziyiz, liman kentiyiz. Yüksek tahsil merkeziyiz. Birebir vakitte eğitim merkeziyiz. 2 milyon 922 bin öğrencimiz var lisana kolay. Üretim merkeziyiz, tacir kentiyiz, endüstrici kentiyiz diyoruz. 140 yıllık bir ticaret odamız var. 1882 tarihi orada onurla yazıyor. Birebir vakitte kardeşi sanayi odamızın da yetmişinci yaş gününü tekrar Sayın Bakanımızın teşrifleriyle kutladık. Biz sizlerle iftihar ediyoruz.” dedi.
Aynı vakitte üzerlerinde uygar muasır düzeylerin üzerine çıkma vasiyeti olduğunu lisana getiren Yerlikaya, “Bunu daima bir arada üreterek, çalışarak ve dünyanın bütün müşterilerin olduğu yerlere gitmek haktır. Bizim hakkımızdır ve bunu da çok hoş yaparız özgüveni ve dayanışmasıyla başarıyoruz.” diye konuştu.
İstanbul Sanayi Odası ile İstanbul Ticaret Odasında bulunan 22 bin 640 bin üyenin her birinin muvaffakiyet öyküsü olduğunu kaydeden Yerlikaya, şu tabirleri kullandı:
“Sizleri bu meslek odaları çatısında ve çeşitli platformda bir ortaya getirdiğimiz vakit Ankara’mıza, devletimize, hükümetimize, bakanlık yetkililerimize söylediğimiz şey, ‘Genç nüfusa sahibiz lakin nitelik iş gücüyle ilgili eksiklerimiz var’ diyoruz ve vakit zaman birbirimize işaret parmağıyla konuşuyorduk, ta ki üç yıl öncesine kadar. Gerçek dal, iş dünyasıyla Ankara’nın hükümetimizin, devletimizin bilhassa de Ulusal Eğitim Bakanlığımızın birebir duruşta bir ortaya geldiği an iş biraz değil, tamamı farklı boyuta geldi. Üç yıldan beri o denli bir değişim, dönüşüm, o denli hoş işlere imza attık, o denli muvaffakiyetler elde ettik ki bugün aslında bunun son halkasıyla ilgili hoş bir imzaya da tanıklık ediyoruz. Evet, eğitim, üretim, istihdam, eğitim üretim, istihdam deyip duruyorduk. Ve bu iş birliğimizi bu 3 ana bahiste gösterebilmek ismine biz de elimizi taşın altına koyduk. Biz derken sizler sanayi ve ticaret odamız.”
İTO’nun 54, İSO’nun 41 meslek lisesine hamilik yaptığını aktaran Yerlikaya, meslek lisesi mezunu olup da çalışmak isteyen, üniversiteye çalışırken gitmek isteyen gençler için kullanılacak bir platform olması için Bakan Özer’le konuştuklarını tabir etti.