ABD ve Kanada savaş gemileri Tayvan Boğazı’ndan geçti: Çin’den sert tepki

ABD ve Kanada donanmalarına ilişkin iki savaş gemisinin Tayvan Boğazı’ndan geçtiği bildirildi.

ABD’nin Pasifik’teki 7. Filosundan yapılan açıklamada, “Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze taşıyan USS Higgins muhribi ile Kanada Kraliyet Donanmasına ilişkin Halifax sınıfı HMCS Vancouver kruvaziyerinin dün Tayvan Boğazı’ndan rutin geçiş yaptığı” belirtildi.

Açıklamada “açık denizde seyrüsefer ve uçuş serbestisinin geçerli olduğu sulardan yapılan geçişin memleketler arası hukuka uygun olduğu”, “gemilerin Boğaz’a kıyısı olan ülkelerin hiçbirinin kara sularında olmayan bir koridoru kullandığı” belirtildi.

İki donanma ortasındaki iş birliğinin bölgenin güvenliğini ve refahını müdafaaya yönelik yaklaşımın merkezinde olduğunun vurgulandığı açıklamada, “USS Higgins ve USS Vancouver’ın Tayvan Boğazı’ndan geçişi, ABD’nin müttefikleri ve ortaklarıyla birlikte özgür ve açık Hint-Pasifik’e bağlılığının göstergesidir.” tabirine yer verildi.

Geçiş, ABD donanmasının bu yıl Tayvan Boğazı’ndaki dördüncü seyir faaliyeti oldu. Daha evvel Arleigh Burke sınıfı güdümlü füze muhripleri USS Ralph Johnson 26 Şubat’ta, USS Sampson ise 27 Nisan’da, Ticonderoga sınıfı “kruvaziyer” tipi savaş gemileri USS Antietam ile USS Chancellorsville ise 28 Ağustos’ta bölgeden geçmişti.

Kanada Savunma Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, “geçişin memleketler arası hukuka uygun yapıldığını” belirtirken Bakan Anita Anand, misyonun “Kanada’nın özgür, açık ve kapsayıcı Hint-Pasifik’e bağlılığını gösterdiğini” vurguladı.

Çin’den tepki

Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Doğu Cephesi Komutanlığı Sözcüsü Şi Yi, gemilerin Pekin’in kendi karasuları olarak gördüğü bölgeden geçişini protesto ederek, “provokasyon” olarak niteledi.

Çin hava kuvvetleri ve donanmasının ABD ve Kanada gemilerinin geçişini takip ettiğini söz eden Sözcü Şi, “PLA Doğu Cephesi askerleri sürekli teyakkuzdadır, Çin’in ulusal egemenliği ile toprak bütünlüğünü korumak üzere her türlü tehdit ve provokasyona kararlılıkla karşı duracaktır.” açıklamasında bulundu.

Tayvan Adası ve Tayvan Boğazı’nı kendi egemenlik alanı gören Çin, ABD’nin bölgedeki askeri varlığına karşı çıkıyor. ABD donanmasının bölgedeki seyir ve keşif faaliyetleri iki ülke ortasında tansiyona sebep oluyor.

Tayvan Savunma Bakanlığı ise yaptığı açıklamada, gemilerin Boğaz’dan geçişini doğrularken, Tayvan etrafındaki sularda ve hava alanındaki durumun “normal” olduğunu bildirdi.

Biden’ın kelamlarının akabinde birinci askeri faaliyet

Geçiş, ABD Lideri Joe Biden’ın evvelki gün CBS televizyonunda yayımlanan “60 Minutes” programına verdiği röportajda, Çin’in saldırması halinde Amerikan askerlerinin Ada’yı savunacağına ait söylediği kelamların akabinde ABD ordusunun bölgedeki birinci askeri faaliyeti oldu.

Biden, program sunucusunun, “ABD güçleri Ada’yı savunacak mı?” sorusuna, “Evet, şayet gibisi görülmemiş bir taarruz olursa.” cevabını vermişti. Sunucunun, “Ukrayna’dan farklı olarak ABD güçleri, Amerikan ordusunun erkek ve bayan üyeleri, Çin’in işgal etmesi halinde Tayvan’ı savunacak mı?” sorusuna da Biden, “Evet.” karşılığını vererek açıklamasını yinelemişti.

Biden’ın kelamlarının, Washington’ın ABD ordusunun Ada’yı bilfiil savunacağına dair resmi beyanda bulunmaktan kaçındığı, “stratejik muğlaklık” olarak isimlendirilen resmi siyasete muhalif düştüğü yorumları yapılmıştı.

ABD Lideri, mayıs ayında Japonya’ya ziyaretinde misal bir açıklamada bulunmuş, bir gazetecinin, “Çin’in işgali halinde ABD’nin Ada’yı askeri olarak savunacak mı?” sorusuna, “Evet, taahhüdümüz bu.” diyerek karşılık vermişti.

Biden’ın kelamlarının akabinde ABD-Çin ilgilerinde Tayvan temaslı tansiyonların arttığı gözlenmişti.

Pelosi’nin ziyareti ve tırmanan askeri gelirim

ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin 2-3 Ağustos’ta Tayvan’a yaptığı ziyaret tansiyonu doruk noktasına çıkarmıştı. Ziyaret öncesinde Pekin sözcüleri, Pelosi’nin ziyaretinin gerçekleşmesi halinde “askeri karşılık” dahil güçlü karşı önlemler alacakları ihtarında bulunmuştu.

Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl ortadan sonra ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olmuştu. Ziyaret, Ada’yı topraklarının modülü olarak gören Çin’in reaksiyonunu çekmişti.

Çin ordusu, ziyaretin akabinde Ada etrafında askeri tatbikatlar başlatmış, 7 gün süren tatbikatlar Ada’nın etrafında fiili abluka oluşturmuştu. Gerçek silah ve mühimmatın kullanıldığı tatbikatlar sırasında Çin ana karasından ateşlenen güdümlü füzeler, Tayvan yakınlarındaki sulara düşmüştü.

Ordu sözcüsü, 10 Ağustos’ta tatbikatların tamamlandığını duyurmuş fakat Tayvan Boğazı’ndaki askeri devriye faaliyetinin devam edeceğini bildirmişti.

Pekin, “Tek Çin ilkesini” vurgulayarak, Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlantılar kurmasına, Birleşmiş Milletler’de ve öteki milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik münasebetleri kesmesini kural koşuyor.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir