MELİSA VARDAL – Diyarbakır, Mezopotamya’nın verimli topraklarının kuzey yanı binlerce yıllık tarihiyle kadım bir kültüre sahip medeniyetlerin buluşma noktası. Pek çok uygarlığın doğuşuna batışına tanıklık eden Diyarbakır, bu sene ikincisi düzenlenen Zerzevan Gökyüzü Müşahede Etkinliği’ne mesken sahipliği yaptı. Sekiz yıldır hafriyat çalışmalarına devam edilen ve UNESCO Süreksiz Miras Listesi’ne alınan Zerzevan Kalesi’nde gerçekleştirilen aktifliğin açılışını Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ile Gençlik ve Spor Bakanlığı Mehmet Muharrem Kasapoğlu gerçekleştirdi. TÜBİTAK’ın katkılarıyla düzenlenen aktifliğe yerli ve yabancı pek çok konuğun yanı sıra İran, Burundi, Endonezya, Çad, Filipinler, Tayland ve Güney Sudan Büyükelçileri de katıldı. 3000 bin yıllık tarihi ve mimari, estetik, sembolik birçok özelliğiyle kıymetli bir miras olan Zerzevan Kalesi’nin ve içinde yer alan Mithras Tapınağı’nın gökbilimi açısından özel bir yeri olduğunu belirten Bakan Varank “Bu tapınak tarih boyunca değerli astronomlara mesken sahipliği yaptı. Zerzevan Kalesi’nin bulunduğu bu yer gökyüzünün izlenebildiği en uygun yerler ortasında gösteriliyor. Astronomi için bu eşsiz yer, kardeşlik kenti, medeniyetlerin buluşma noktası Diyarbakır’ımızda yer alıyor” dedi. Açılışın akabinde hazırlanan 5 başka müşahede noktasında gökyüzünü izleyen iştirakçiler kale etrafına kurulacak çadırlarda konakladı.
Üç gün süren aktiflikte dünyanın en âlâ korunan Mithras Tapınağı’nda binlerce yıl evvel gerçekleştirilen astronomi çalışmaları hakkında yapılan sunumların yanı sıra seminerler, yarışlar, gökbilim ile ilgili birçok atölye ve aktiflik düzenlendi.
Gençlerin gözü gökyüzünde
6500 müracaat ortasından kura ile seçilen 1000’i aşkın kişiyi ağırlayan kalenin kadim tarihi etkinlikteki atmosfere başka bir mana yüklüyor.
En küçük iştirakçinin 1 en büyüğünün ise 86 yaşında olduğu sözün tam manasıyla 7’den 77’ye herkesin ilgisini çeken bu büyülü atmosferin elbet ki en heyecanlı konukları öğrencilerdi. Gökyüzüne gösterdikleri büyük ilgi ve alakayla aktiflikte yer alan gençler ortasında liseden yüksek lisansa yüzlerce öğrenci vardı. Gözlerindeki ışıltıyla gökyüzüne yüzlerini çeviren gençler,
3000 yıllık müşahede tarihi olan Zerzevan Kalesi’nde olmaktan duydukları heyecanı yansıtıyorlardı.
Alana geldiklerinde her şeyin kullanımları için hazır olduğunu söyleyen bir lise öğrencisi, yıldızlara bu kadar yakın olmaktan duyduğu memnunluğu “Büyükşehirde yaşadığım için gökyüzüne hiç bu kadar pak, yakın ve dokunuyormuş üzere hissetmemiştim, gökyüzü hakikaten elimizin altında gibi” dedi. Astronomi ve astrofizik kısmında okuyan bir üniversite öğrencisi de “Uzay milattan evvelki periyotlardan beri insanoğlunun bahtında ve var oluşumuzu etkiliyor” diyerek bu bilimin öğrenilmesi ve bilinmesi gerektiğini söylüyor.
Kadınların yazdığı tarih
Kazı çalışmaları 2014’ten beri devam eden Zerzevan Kalesi aşağısında yer alan Mitras Tapınağı’yla Türkiye ve dünya için değerli bir miras. Roma’nın 18’inci yüzyıldaki doğu hududunda bulunan Zerzevan 1000-1200 kişilik lejyon birliğinin 500 kişilik aile kümesiyle yaşadığı bir garnizon kalesi. 105 konutun tespit edildiği kalede bayanların toplumsal hayatta aktif olduğu, kazılarda çıkan yüzük, küpeler, cam bilezik üzere süs eşyalarından anlaşılmış. Kale yerleşim yeri olarak 1980’den 1965’e kadar kullanılmaya devam etmiş. Kentteki kültür turizmine kıymetli bir tesir sağlayan kalenin 2019 yılına kadar 1700 yıllık olduğu düşünülüyor ama o yıl yapılan çalışmalarda bulunan eşyalarla anlaşılıyor ki tarihi milattan evvel 9. yüzyıla uzanıyor. 3000 yıllık tarihiyle ilgi çeken Zerzevan, her yıl yerli ve yabancı pek çok turisti ağırlıyor.